نقد و بررسی رویکرد پیشرفتگرای تربیت شهروندی در برنامه‌ی درسی دوره‌ی ابتدایی ایران

              این پژوهش با هدف نقد و بررسی رویکرد پیشرفتگرای تربیت شهروندی[1] و مشخص کردن دلالت‌های مهم آن برای برنامه‌ی درسی انجام شد. علاوه بر این تحلیل جایگاه رویکرد پیشرفتگرای تربیت شهروندی در برنامه‌ی درسی دوره‌ی ابتدایی کشور نیز هدف این پژوهش بوده است .در این پژوهش از روش توصیفی و نیز روش تحلیل محتوا، به منظور تحلیل برنامه‌ی درسی علوم انسانی دوره‌ی ابتدایی استفاده شده است.جامعه‌ی آماری پژوهش در بخش تحلیل محتوا، شامل برنامه‌ی درسی مورد نظر در دوره‌ی ابتدایی کشور بوده است؛ که به روش نمونه‌گیری هدفمند، برنامه‌ی درسی علوم انسانی پایه‌های چهارم و پنجم ابتدایی به منظور جمع‌آوری و تحلیل یافته‌ها انتخاب و بررسی شده است. ابزار جمع‌آوری اطلاعات‌، سیاهه‌های تحلیل هدف‌ها، سیاهه‌ی تحلیل محتوای کتاب‌ها و سیاهه‌ی تحلیل محتوای کتاب‌های راهنمای معلم بود. که پس از مطالعه‌ی مبانی نظری و پیشینه، و نیز بر اساس طرح پیشنهادی‌، تهیه و تدوین شد. روایی آن توسط استادان دانشگاه (که در حوزه‌ی تربیت شهروندی مطالعه داشته‌اند) تعیین شد. واحد تحلیل‌، جمله‌های مندرج در متن کتاب‌های درسی‌، متن هدف‌ها و کتاب‌های راهنمای معلم بوده است. در بخش تحلیل محتوا مهم‌ترین یافته‌ها نشان دهنده‌ی آن است، که در مجموع در هدف‌ها‌، میانگین میزان همخوانی هدف‌های مورد بررسی با هدف‌های پیشنهادی تربیت شهروندی پیشرفتگرا در حد 21.93 درصد است که از توجه ناچیز نشان دارد. در تحلیل محتوای کتاب‌های مورد بررسی میانگین میزان همخوانی 3.87 درصد، و در کتاب‌های راهنمای معلم نیز میانگین میزان همخوانی 1.70 درصد بوده است؛ که در این بخش‌ها نیز از کم توجهی به مؤلفه‌های تربیت شهروندی پیشرفتگرا در برنامه‌ی درسی مورد بررسی نشان دارد.